Mezopotamya’da Antik Sulama Kanalları Keşfedildi
Eridu’da devam eden araştırmalarda Güney Mezopotamya’da çiftçilerin tarlalarını nasıl suladığına dair önemli ipuçları bulundu.
Araştırmacılar, Güney Mezopotamya’nın Eridu bölgesinde geniş ve iyi korunmuş bir antik sulama kanalı ağını ortaya çıkararak erken dönem tarım uygulamaları hakkında yeni bilgiler elde etti.
Jeoarkeolog Jaafar Jotheri liderliğindeki araştırma ekibi, MÖ 1. binyıldan önceye dayanan kapsamlı bir su yönetim sistemi keşfetti.
MÖ 6. yüzyıldan MÖ 1. bin yılın başına kadar eski çiftçilerin Fırat Nehri’ni kullanarak tarlalarını nasıl suladıklarına dair nadir bilgiler sunuyor.
Fırat Nehri Yatağı Değişti, Sistem Kaldı
Bu keşif, yalnızca eski sulama sistemlerine ilişkin anlayışımızı geliştirmekle kalmıyor, aynı zamanda erken dönem çiftçilerinin yaratıcılığını ve uyum yeteneğini de vurguluyor. Araştırma, Antiquity dergisinde yayınlandı.
Bugünkü Irak sınırları içinde, Basra yakınlarındaki Eridu bölgesi, MÖ 1. bin yılın başlarında Fırat Nehri’nin yatağının değişmesi nedeniyle yüzyıllar boyunca el değmemiş bir halde kaldı.
Bu durum, bölgeyi kurak ve ıssız bırakarak, Mezopotamya’nın diğer bölgelerinden farklı olarak, eski sulama sistemlerinin yeni kanallar veya nehir tortularının altına gömülmesi nedeniyle antik manzaranın korunmasını sağladı.
Jeolojik haritalar, uydu görüntüleri, drone fotoğrafçılığı ve saha çalışmalarını birleştiren araştırmacılar, antik Fırat Nehri’ne doğrudan bağlı 200’den fazla ana kanal tespit etti.
Ayrıca 700’den fazla çiftliğe bağlanan 4.000’den fazla küçük kanal da haritalandı.
İleri Teknikler
Bu karmaşık sulama ağı, doğal manzarayı kendi avantajlarına kullanan eski Mezopotamya çiftçilerinin gelişmiş su yönetimi becerilerini yansıtıyor.
Yüksek nehir setleri suyun yer çekimi etkisiyle çevredeki tarlalara akmasını sağlarken, yarık açılmaları olarak bilinen setlerdeki kırılmalar suyun taşkın yatağına dağıtılmasına yardımcı oldu.
Bu teknikler çiftçilerin nehrin her iki yakasında da ürün yetiştirmelerine olanak sağladı, ancak kuzey yakası daha yoğun bir şekilde tarıma açıldı.
Sulama Sistemi Nasıl Evrimleşti?
Çalışmada ayrıca sulama sisteminin yüzyıllar boyunca nasıl evrimleştiği de vurgulanıyor.
Kanalların bakımı için önemli miktarda emek ve uzmanlık gerekiyordu; bu da ağın farklı bölümlerinin farklı zamanlarda kullanılmış olabileceğini gösteriyor.
Yapılacak ileri araştırmalarla, zaman içinde tarım uygulamalarındaki değişiklikleri daha iyi anlayabilmek için her kanalın tarihi belirlenmeye çalışılacak.
Kanal tasarımlarının antik çivi yazılı metinlerdeki açıklamalarla karşılaştırılması, Mezopotamya’daki tarımsal yönetim hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir.
Kaynak: Phys.org
