İsrail’de 2 Antik Lamba Bulundu!
İsrail’in Celile kenti yakınlarında Bizans ve geç roma dönemlerinden kalma, neredeyse kusursuz bir halde iki antik lamba bulundu.
İsrail’de Bizans ve geç Roma dönemlerine ait iki lamba, arkeologlara yeni bilgiler sunuyor. Lambalardan biri tapınak sembolleriyle süslenmiş.
İsrailli arkeologlar son haftalarda art arda iki antik lamba keşfettiler. Bunlardan ilki, Nasıra’nın kuzeyindeki Celile’deki Zippori Milli Parkı’nda bulunan 1.500 yıllık seramik fener.
İsrail Eski Eserler İdaresi ise kısa bir süre sonra arkeologların Kudüs’te 1.700 yıllık seramik bir kandil bulduğunu duyurdu. Her iki buluntu da kendi zamanlarındaki Yahudi kültürel ve dini yaşamına dair bir fikir sunuyor.
Bizans dönemine (MS 4. – 6. yüzyıl) ait seramik fenerin ve geç Roma dönemine (MS 3. – 5. yüzyıl) ait seramik kandillerin eksiksizliği, her iki nesneyi de özel buluntu haline getiriyor.
Eski Eserler Dairesi’nden Michael Chernin, gaz lambasının aynı zamanda Kudüs bölgesindeki Yahudi varlığının da nadir bir kanıtı olduğunu açıkladı. Bar Kochba isyanından sonra 135 yılında Roma İmparatoru Hadrianus tüm Yahudileri şehirden kovdu.
Bar Kohba isyanıyla bağlantı
Kandil tapınak sembolleriyle süslenmiş. Bunlar arasında tapınak menorası (yedi kollu şamdan), tütsü küreği ve bir hurma dalı olan “Lulav” yer alıyor.
Eski Eserler Dairesi’nden Benjamin Storchan, kandil hakkında şunları söyledi:
“Tapınak menorası, İkinci Tapınak döneminde bir Yahudi sembolü haline geldi. Ancak Tapınağın yıkılmasından sonra menora imgesi hem İsrail’de hem de Diaspora’da Yahudi kolektif hafızasında önemli bir simge haline geldi.”
Fenerin ön tarafında içine bir kandil yerleştirilebilecek dikdörtgen bir açıklık bulunuyor. Ulusal Park Kurumu arkeoloğu Dror Ben-Yosef’e göre, feneri ilk olarak Kudüs’te bir Yahudi cemaati kullanmış olabilir.
Tarihi Zippori şehri, antik çağlarda “Celile’nin başkenti” olarak biliniyordu. Bar-Koch-Bar ayaklanmasının ardından burada yeni bir pagan ve Yahudi karma cemaati kuruldu.
Bu, fenerin Celile’ye nasıl gelmiş olabileceğini açıklıyor.
