Hatşepsut Tapınağı’nda Yeni Mimari Öğeler Bulundu!
Antik Mısır’ın kadın firavunu Hatşepsut’un Tapınağında yapılan çalışmalarda yeni mimari öğeler ortaya çıkarıldı.
Kraliçe Hatşepsut’un Cenaze Tapınağı’ndan mimari öğeler ortaya çıkarıldı. Mısır’ın Luksor kentindeki Deir el-Bahari’de kazı yapan arkeologlar, Kraliçe Hatşepsut’un Cenaze Tapınağı’na ait mimari unsurları ortaya çıkardı.
Hatshepsut Mezar Tapınağı, aynı zamanda Djeser-Djeseru (anlamı “Kutsalların Kutsalı”) olarak da bilinir ve MÖ 15. yüzyılda, Mısır’ın 18. Hanedanlığı’nın altıncı firavunu olan Kraliçe Hatşepsut döneminde inşa edilmiş büyük bir tapınak kompleksidir.
Arkeologların, On Birinci Hanedan dönemindeki Mentuhotep II Tapınağı’ndan esinlenerek yapıldığını öne sürdüğü tapınak, rampalarla birbirine bağlanan bir dizi büyük terastan oluşuyor.
Tapınak geçidinin yakınında yapılan kazılarda, canlı polikrom boyaları hala bozulmadan kalmış, oldukça iyi korunmuş kabartmalar ve oymalar içeren mimari unsurlar ortaya çıkarıldı.
Mısır Devlet Enformasyon Servisi’nden yapılan basın açıklamasında, bulguların Mısır’ın Orta Krallık döneminden 18. Hanedanlığın altın çağına geçişine, cenaze törenlerine, sanatsal başarılara ve Kraliçe Hatşepsut Tapınağı’nın kültürel ve tarihi bir dönüm noktası olarak önemine ilişkin değerli bilgiler sunduğu belirtildi.
Yüksek Eski Eserler Konseyi (YKE) Genel Sekreteri Muhammed İsmail Halid, “Bu dikkat çekici bloklar canlı renklerini koruyor ve dönemin sanatına dair ipuçları sunuyor” dedi.
Kraliçe Hatşepsut Kimdir?
Hatşepsut, Firavun Thutmose I ve Kraliçe Ahmose’nin kızıydı. Üvey kardeşi Thutmose II’nin (evlendiği) ölümünden sonra, genç üvey oğlu ve meşru varisi Thutmose III için naip rolünü üstlendi.
Ancak Hatşepsut, salt tahtın bakıcısı olmaktan öte, giderek iktidarını sağlamlaştırdı ve birkaç yıl içinde kendini firavun ilan etti.
MÖ 1458’de ölümünün ardından III. Tutmosis, geleneksel erkek krallık soyunu yeniden tesis etmek amacıyla onun hafızasının silinmesi için sistematik bir sefer başlattı.
‘Bu keşif Mısır için ümit verici bir işaret’: Kraliçe Hatshepsut’un cenaze tapınağındaki çığır açan kazıların iç yüzü
Geçtiğimiz hafta, Zahi Hawass Eski Eserler ve Miras Vakfı , Mısır Eski Eserler Yüksek Konseyi ile işbirliği yaparak , Deir el-Bahri’deki Kraliçe Hatshepsut’un muhteşem cenaze tapınağına giden ünlü yolun yakınında antik yaşama dair dikkate değer izler ortaya çıkardı.
Kral Tutankhamun’un mezarının 1922’de bulunmasından bu yana Luksor’un batı yakasındaki en önemli kraliyet keşfi olarak kabul edilen yer, bu keşfin yalnızca Mısır halkı için değil, aynı zamanda Mısır’ın gizemli geçmişi için de ne anlama geldiğini inceliyor.
Ünlü Mısır bilimci Zahi Hawass, 8 Ocak’ta düzenlediği basın toplantısında gazetecilere yaptığı açıklamada, bulguların Mısır’ın sınırlı tarihi belgelere sahip olan 17. Hanedanlık dönemine ışık tuttuğunu açıkladı.
Zahi, keşiflerin 18. Hanedan ve Hiksos dönemi (MÖ 1650-1550) hakkındaki anlayışımızı geliştirdiğini , Orta Krallık’tan 18. Hanedan’ın altın çağına geçiş sürecine ışık tuttuğunu ve Hiksos döneminin Mısır tarihinin gidişatını nasıl etkilediğini ortaya koyduğunu sözlerine ekledi.
Zahi konferansta yaptığı açıklamada, “Bu ayrıca Tutmosis III’ün Hatşepsut Tapınağı’nı onardığını ve onu tarihten silmeye çalıştığı yönündeki uzun zamandır var olan inancı ortadan kaldırdığını da kanıtlıyor.” dedi.
Vadi Tapınağı’nın temellerinin bir zamanlar vadinin kenarında bulunan ve Kraliçe Hatşepsut tapınağının ana girişi olarak hizmet veren, oldukça iyi korunmuş bir kısmının ve 1000’den fazla, nadir bulunan kabartmalar ve yazıtları sergileyen, karmaşık bir şekilde dekore edilmiş blok ve parçanın keşfine ışık tutan misyonun Saha Müdür Yardımcısı Tarek El Awady, The New Arab’a şunları söyledi : “Bu sanat eserleri, Kraliçe Hatşepsut ve halefi Kral III. Tutmosis döneminde elde edilen olağanüstü yaratıcılığın dikkate değer örnekleridir.”
Tarek, “Bu bloklar, Vadi Tapınakları’nda yürütülen kraliyet peyzaj çalışmalarını gösteriyor ve daha önce hakkında çok az şey bilinen bir konu olan Yeni Krallık Vadi Tapınakları hakkında mevcut en kapsamlı bilgiyi sunuyor.” diye ekledi.
Tarek, bunu söylerken, buluntular arasında tapınağın sağlam temel kalıntılarının da bulunduğunu, bunların içinde törensel araçların ve Kraliçe Hatşepsut’un adını taşıyan yazıtların bulunduğunu söyledi.
Tarek, “3.500 yıldan daha eski olmalarına rağmen, eserlerin sanki dün yerleştirilmiş gibi görünmesi dikkat çekiciydi.” dedi.
Tarek, görevin ayrıca Vadi Tapınağı’ndan şimdiye kadar çıkarılan en kapsamlı kraliyet yazıtları koleksiyonunu ortaya çıkardığını, bunların arasında Kraliçe Hatşepsut’un doğum ve taht isimlerini taşıyan, Taş İsimler olarak bilinen 100’den fazla kireçtaşı ve kuvarsit isim tabletinin de bulunduğunu sözlerine ekledi.
Ramses Dönemi’nde kasıtlı olarak tahrip edilen bu yazıtlar arasında, Hatshepsut’un ünlü mimarı ve Kraliyet Sarayı’nın Gözetmeni olarak tanımlanan Senenmut’un adını ve ünvanını taşıyan özellikle önemli bir kireçtaşı tablet de bulunuyordu .
Tarek’in ifadesine göre, Kraliçe Hatşepsut ile ilişkili tüm temel birikintilerinin keşfi, 1923-1931 yılları arasında cenaze tapınağında benzer eserler ortaya çıkaran Amerikalı Mısırbilimci Herbert E. Winlock’un çalışmalarının ardından yaklaşık 100 yıldır ilk kez gerçekleşiyor.
Mısır’ın 18. hanedanını aydınlanıyor
Görevin bakış açısından, kazıların en önemli başarısı, Orta Krallık’tan (MÖ 2050-1710) 18. Hanedanlığın başlarına kadar uzanan sitenin yerleşim tarihini yeniden inşa etmekti. Bu dönemde, Senenmut, Hatshepsut’un Vadi Tapınağı ve onu bağlayan geçidin inşasına yer açmak için bölgedeki cenaze törenlerini durdurdu.
Ancak önemli başarılar burada bitmiyor. Orta Krallık’tan kalma birkaç kaya oyma mezar da ortaya çıkarıldı ve birçoğu Ptolemaios döneminde yağmalanmış olsa da kazılar, ekmek, şarap ve et resimleriyle süslenmiş çanak çömlek sunu masaları da dahil olmak üzere önemli eserler ortaya çıkardı.
“18. Hanedanlığın kurucusu Kral Ahmose I’in (MÖ 1550-1525) büyükannesi Kraliçe Tetisheri’nin sarayının yöneticisi tarafından yaratılan dikkat çekici ve tarihi açıdan önemli bir cenaze steli. Baş savaş arabacılarının yoldaşıyla bağlantılı olan bu sanat eseri, Hiksosları kovmasıyla bilinen Kral Ahmose’nin saltanatının dokuzuncu yılına kadar uzanıyor,” dedi Tarek.
Bu bulguların, Firavun Mısır’ının en önemli hanedanlarından biri olan 18. Hanedanlığın mirasını aydınlattığını ve Kral Ahmose, torunu Kraliçe Hatşepsut ve Kral III. Tutmose gibi önemli figürlerin saltanat dönemlerini vurguladığını sözlerine ekledi .
Ekip ayrıca, 17. Hanedan’dan (MÖ 1580-1550) kalma, aralarında 3.600 yıldır dokunulmamış mükemmel bir şekilde korunmuş bir çocuk tabutunun da bulunduğu ahşap Rishi tabutları içeren mezar kuyuları , açılmamış, sağlam bir hasır ve savaş yayları keşfetti ve bu mezarlara gömülenlerin askeri rolleri hakkında ışık tuttu.
Mısırbilimci ve Zahi Hawass Arkeoloji ve Miras Vakfı Direktörü Ali Aboudeshish, The New Arab’a yaptığı açıklamada, “Bu nesneler, mezar sahiplerinin Mısır’ın Hiksoslara karşı mücadelesinde oynadığı kritik rolü ortaya koyuyor.” dedi.
Ali’ye göre, önemli bulgulardan biri de Mısır’ın kurtuluş mücadelesinde önemli rol oynayan Kral Seqenenre’nin annesi, Kraliçe Tetisheri’nin sarayının sorumlusu Djehuti Mes’in mezarıydı .
Bağlam olarak, Hiksosları kovan lider olarak anılan Kral Ahmose ve bu mücadelede kraliyet şehidi olarak kabul edilen Kral Seqenenre, mezar taşındaki bir yazıtla doğrulandığı üzere, Kral Ahmose’nin dokuzuncu saltanat yılına tarihlenen Djehuti Mes’in mezarıyla bağlantılıdır.
Misyonun belirttiğine göre, Djehuti Mes’in mezarı mütevazı ve sade olup, 18. Hanedanlığın başlarındaki siyasi, sosyal ve ekonomik koşullara dair bir bakış sunuyor; bu dönem, Mısır’ın kurtuluş savaşlarının maliyetinden büyük ölçüde etkilenmişti.
Kaynak: The New Arab
