Tac Mahal

Güney Asya ülkesi Hindistan’ın Uttar Pradeş eyaletindeki Agra şehrinde yer alan Tac Mahal, UNESCO tarafından 1983 yılında Dünya Mirası alanı olarak ilan edilmiştir.

Tac Mahal, tüm Hint-İslam mimarisi yelpazesinde en büyük mimari başarı olarak kabul edilir. Tanınmış mimari güzelliği, katılar ve boşluklar, içbükey ve dışbükey ve hafif gölgenin ritmik bir kombinasyonuna sahiptir; kemerler ve kubbeler gibi estetik görünümü daha da artırır. Yemyeşil manzara, kırmızımsı yol ve üzerindeki mavi gökyüzünün renk kombinasyonu, anıtı sürekli değişen tonlarda ve ruh hallerinde sergiler. Mermerden kabartma çalışması ve değerli ve yarı değerli taşlarla kakma onu ayrı bir anıt yapar.

Tac Mahal kompleksinde mezarın yanındaki en etkileyici şey, ön avlunun güney duvarının ortasında görkemli bir şekilde duran ana kapıdır. Kapının kuzey cephesi çift kemerli galerilerle çevrilidir. Galerilerin önündeki bahçe, iki ana yürüyüş yoluyla dört bölüme ayrılmıştır ve her bölüm sırayla, duvarla çevrili bahçenin Timurlu-Pers şemasına göre daha dar çapraz eksenli yürüyüş yollarıyla bölünmüştür. Doğu ve batıdaki çevre duvarlarının ortasında bir alan vardır.

Tac Mahal’in Hikayesi

1631-1648 yılları arasında Babür İmparatoru Şah Cihan’ın gözde eşinin anısına Agra’da yaptırdığı beyaz mermerden devasa bir türbe olan Tac Mahal, Hindistan’daki Müslüman sanatının mücevheri ve dünya mirasının evrensel olarak hayranlık uyandıran başyapıtlarından biridir. Tac Mahal, Uttar Pradesh’teki Agra Bölgesi’nde, yaklaşık 17 hektarlık alanı kaplayan geniş bir Babür bahçesinde, Yamuna Nehri’nin sağ kıyısında yer almaktadır. Babür İmparatoru Şah Cihan tarafından eşi Mumtaz Mahal anısına inşa ettirilmiş olup, yapımına MS 1632’de başlanmış ve MS 1648’de tamamlanmıştır.

Cami, misafirhane ve güneydeki ana giriş, dış avlu ve manastırlar daha sonra eklenmiş ve MS 1653’te tamamlanmıştır. Arapça yazıyla yazılmış birkaç tarihi ve Kuranî yazıtın varlığı, Tac Mahal’in kronolojisinin belirlenmesini kolaylaştırmıştır. İnşası için imparatorluğun her yerinden ve ayrıca Orta Asya ve İran’dan duvar ustaları, taş kesiciler, kakmacılar, oymacılar, ressamlar, hattatlar, kubbe inşaatçıları ve diğer zanaatkarlar talep edilmiştir. Tac Mahal’in baş mimarı Ustad-Ahmad Lahori’dir.

Tac Mahal’in Benzersizliği

Tac Mahal’in benzersizliği, Şah Cihan’ın bahçe planlamacıları ve mimarları tarafından gerçekleştirilen gerçekten dikkate değer yeniliklerde yatmaktadır. Bu tür dahiyane planlamalardan biri, mezarın tam merkezde değil de dörtlü bahçenin bir ucuna yerleştirilmesidir; bu, anıtın uzak görünümüne zengin bir derinlik ve perspektif katmıştır. Ayrıca, yükseltilmiş mezar çeşitliliğinin en iyi örneklerinden biridir. Mezar, minarelerin sekizgen tabanının dört kenarı köşelerdeki karenin ötesine uzanacak şekilde kare bir platform üzerinde daha da yükseltilmiştir. Platformun tepesine, güney tarafının merkezinde sağlanan yanal bir merdiven uçuşuyla ulaşılır.

Tac Mahal’in zemin planı, merkezdeki sekizgen mezar odası, portal salonları ve dört köşe odası tarafından çevrelenmiş, kompozisyonun mükemmel dengesine sahiptir. Plan, üst katta tekrarlanmıştır. Mezarın dışı, pah kırılmış köşelere sahip kare planlıdır. Mumtaz Mahal ve Şah Cihan’ın mezarlarını barındıran büyük, iki katlı kubbeli oda, plan olarak mükemmel bir sekizgendir. Her iki mezarı da çevreleyen zarif sekizgen mermer kafes perde, üstün işçiliğin bir parçasıdır. Son derece cilalanmış ve kakma işçiliğiyle zengin bir şekilde dekore edilmiştir. Çerçevelerin kenarları, muhteşem bir mükemmellikle işlenmiş çiçekleri temsil eden değerli taşlarla işlenmiştir. Yaprakların ve çiçeklerin neredeyse gerçek görünmesini sağlamak için kullanılan taşların tonları ve gölgeleri.

Mumtaz Mahal’in mezarı, mezar odasının mükemmel merkezinde, kakma çiçek motifleriyle süslenmiş dikdörtgen bir platform üzerine yerleştirilmiştir. Şah Cihan’ın mezarı, Mumtaz Mahal’den daha büyüktür ve otuz yıldan fazla bir süre sonra batısına, ikincisinin yanına yerleştirilmiştir. Üstteki mezarlar sadece yanıltıcıdır ve gerçek mezarlar, imparatorluk Babür mezarlarında benimsenen bir uygulama olan alt mezar odasındadır.

Tac Mahal, ana özelliklerin yerleştirildiği merkezi bir eksen boyunca iki taraflı simetri vurgusu ile mükemmel simetrik planlı bir yapıdır. Kullanılan yapı malzemesi, kırmızı kumtaşı ve mermerle kaplanmış kireç harcı içinde tuğla ve değerli/yarı değerli taşlardan yapılmış kakma işçiliğidir. Tac Mahal kompleksindeki cami ve misafirhane, merkezdeki mermer mezarın aksine kırmızı kumtaşından inşa edilmiştir. Her iki binanın da ön tarafındaki terasın üzerinde büyük bir platform vardır. Hem cami hem de misafirhane aynı yapılardır. Ortada baskın bir portal ile sıralanmış üç tonozlu bölmeden oluşan dikdörtgen şeklinde büyük bir ibadet salonuna sahiptirler. Portal kemerlerinin çerçevesi ve köşebentler beyaz mermerle kaplanmıştır. Köşebentler, taş intarsianın çiçekli arabeskleriyle doldurulmuştur ve kemerler halat kalıplama ile sınırlandırılmıştır.